Trong thời buổi phát triển kinh tế thị trường, việc sở hữu một tấm bằng chỉ là điều kiện cần nhưng chưa đủ để các bạn trẻ gia nhập vào thị trường lao động đầy tính cạnh tranh, có sự sàng lọc gắt gao hiện nay,nó đòi hỏi bạn phải sở hữu cả bằng cấp lẫn khả năng làm việc tương ứng mới có chỗ đứng trong thị trường ấy.

Ảo tưởng về bằng cấp là một sai lầm dễ nhận thấy

Thị trường việc làm ở Việt Nam đang phải cạnh tranh khốc liệt nhưng rất nhiều bạn trẻ vẫn chưa nhận thức đúng được giá trị của bằng cấp. Nhiều bạn đã tin rằng, bằng cấp trong nhà trường là vũ khí lợi hại cho sự cạnh tranh trên thị trường lao động, càng nhiều bằng, bằng cấp càng cao hoặc xếp loại càng tốt thì càng được các nơi tuyển dụng chào đón. Thực tế lại hoàn toàn không hẳn là như vậy. Nhiều nhà tuyển dụng hiện nay có xu hướng rất ngại tuyển dụng những bạn có bằng cấp cao vì họ không dám chắc các bạn sẽ làm việc lâu dài cho họ, họ sợ tâm lý thích nhảy việc, hay đòi hỏi cao và luôn bất mãn về công việc bạn làm không tương xứng với bằng cấp của bạn.Hay chính xác hơn là họ sợ cái sự “ảo tưởng bằng cấp” của bạn. Điều này dễ gây ra sự mất ổn định trong hệ thống của họ.

Tôi có đọc được dòng tâm sự của 1 giảng viên từng giới thiệu việc làm cho sinh viên của mình như sau:

“Từng giới thiệu việc làm cho sinh viên của mình, tôi cũng gặp nhiều tình huống “dở khóc, dở mếu”. Có em mới tốt nghiệp đại học, tôi thấy khả năng tư duy, xử lý công việc rất ổn, thành tích học tập khá tốt nên cũng giới thiệu vào vài chỗ cũng vừa phải nhưng tôi tin là có hướng phát triển, em thì từ chối từ đầu. Tìm hiểu sâu xa thì tôi được biết em chê mấy chỗ đó không xứng với “hồ sơ sáng chói” của mình, kết quả là lang thang thất nghiệp mãi.

Em khác vào làm mấy bữa thì bạn bè, người quen (chỗ tôi giới thiệu) kêu trời vì thái độ không chịu học hỏi, luôn tỏ ra là mình biết (dù thực sự không biết), quan trọng hơn, thể hiện luôn ý định chỗ này là làm tạm thôi, có chỗ tốt hơn sẽ nhảy việc. Có em thì mới vô đã bất mãn vì bị sai vặt, không được trân trọng tài năng không được tạo điều kiện để phát huy. Có em chê đồng lương mấy chỗ làm đó “rẻ bèo”, “chết đói”, nên thà thất nghiệp, về quê “ăn bám” bố mẹ chứ không nhận việc vì “mất giá trị tấm bằng”. Lý do thất nghiệp chung của các em này: không có kinh nghiệm làm việc, nhưng ảo tưởng về tấm bằng mình có được nên chẳng nỗ lực trong công việc.”

Bạn cần gì để có thể gia nhập thị trường lao động ?

Thực chất, theo tôi bằng cấp chỉ là một tờ giấy thông hành giúp bạn trẻ bước qua cánh cửa hẹp để gặp nhà tuyển dụng chứ nó không bảo đảm rằng chắc chắn họ sẽ đảm nhận tốt công việc được giao bởi vì chương trình đào tạo trong nhà trường chỉ trang bị những kiến thức, kỹ năng nền tảng để chuẩn bị cho bạn tham gia vào các công việc cụ thể trong thực tế. Để đáp ứng yêu cầu cụ thể của các công việc đa dạng trong thực tiễn đó, bạn trẻ cần được chính nơi sử dụng lao động đó đào tạo lại và bản thân cũng cần nỗ lực học việc không ngừng.

Nhiều nhà tuyển dụng tuyên bố rất rõ ràng: nhận một sinh viên vừa tốt nghiệp đại học hay có bằng thạc sĩ mà không chút kinh nghiệm làm việc gì, họ luôn phải mất ít nhất 3 tháng để hướng dẫn, đào tạo lại sinh viên đó làm những công việc đơn giản nhất ở vị trí mà người đó đang giữ. Ba tháng đó vẫn phải trả lương trong khi họ tốn chi phí đào tạo, chi phí rủi ro (do nhân viên chưa quen việc có thể sai sót), và họ cũng không thể đảm bảo với những chi phí bỏ ra như vậy người đó có làm việc lâu dài cho họ hay không. Trong khi đó, với công việc đó họ chỉ cần tuyển dụng những sinh viên có thể chỉ tốt nghiệp cao đẳng hoặc trung cấp vẫn có thể đáp ứng tốt và những người này luôn đảm bảo được sự gắn kết lâu dài với công ty…

Ở nước ngoài, việc sinh viên săn tìm các cơ hội thực tập sinh từ trước khi bước vào năm học cuối ở đại học là khá phổ biến. Các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức cũng mở rộng cơ hội này cho sinh viên nhưng đương nhiên họ phải trải qua rất nhiều vòng xét duyệt hồ sơ, phỏng vấn, kiểm tra trình độ. Thông thường, làm thực tập sinh, sinh viên chỉ được nhận mức lương “gọi là”, hoặc đơn giản chỉ hỗ trợ tiền ăn trưa, đi lại, có khi hoàn toàn không có khoản tiền nào nhưng các bạn ấy vẫn phải làm đến vắt kiệt sức để có thể được đánh giá tốt vào hồ sơ hoặc có cơ hội nhận được lời đề nghị làm việc (job offer) sau khi tốt nghiệp. Cái bằng của trường đại học danh tiếng cũng có khi chẳng nghĩa lý gì nếu bạn trẻ không thể hiện được bản thân trong các vòng thi và quá trình thực tập.

Nói một cách đơn giản, hiện nay, đa số nhà tuyển dụng cần những người làm được việc, do đó, thay vì chỉ chăm chăm vào việc lấy được bằng cấp, các bạn trẻ nên chú trọng vào việc bồi dưỡng năng lực chuyên môn và tận dụng mọi cơ hội được tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Các bạn nên tìm cho mình 1 môi trường đào tạo phù hợp, mà ở đó cơ hội học tập thực tiễn cuộc sống cao hơn, chứ không chỉ là trên giấy tờ, sách vở. Trường trung cấp nghề kỹ thuật tổng hợp Hà Nội ở số 89 TamTrinh, Hoàng Mai, Hà Nội là 1 nơi đáng tin cậy để các bạn học tập và rèn luyện.

Chúc các bạn thành công!